Σήμερα το post είναι αφιερωμένο σε ένα φαινόμενο που έχει αποδοθεί στις  γυναίκες.  Αφορά τη σεμνότητα, ή τη συστολή, που επιδεικνύουν στον επαγγελματικό χώρο ως προς τα επιτεύγματά τους. Περί γυναικείας σεμνότητας (ή αλλιώς feminine modesty) ο λόγος και πως αυτή επιδρά στην εξέλιξη της καριέρας των γυναικών.

Μία ερώτηση που θυμάμαι από τις συνεντεύξεις για δουλειά είναι η all-times-classic “Ποιά είναι τα τρία πιο δυνατά χαρακτηριστικά σας”. Από τη μία θέλεις να αναδείξεις τα πλεονεκτήματά σου, αλλά δεν θέλεις να το παρακάνεις για να μην κάνεις κακή εντύπωση. Το που σταματά μία γυναίκα επαγγελματίας να είναι σίγουρη για τον εαυτό της και αρχίζει να γίνεται αλαζονική ή υπερβολική είναι κάτι το απροσδιόριστο, αποτελεί όμως μία πραγματικότητα που καλείται συχνά να αντιμετωπίσει.

Γυναικεία Σεμνότητα – Τι είναι

Λόγος για τη “γυναικεία σεμνότητα” (θα το βρεις και ως γυναικεία μετριοφροσύνη) ή αλλιώς  feminine modesty effect έγινε πρόσφατα στο workshop #IamRemarkable . Διαβάζοντας περισσότερα για το θέμα, αναγνώρισα τον εαυτό μου σε διάφορες επαγγελματικές φάσεις μου και άρχισα να την παρατηρώ και σε άλλες γυναίκες γύρω μου. 

Η γυναικεία σεμνότητα έχει να κάνει με το τι περιμένει η κοινωνία και εμείς οι ίδιες ΓΙΑ και ΑΠΟ τις γυναίκες να επιδείξουν ως συμπεριφορά σε σχέση με την προβολή της δουλειάς ή των επιτευγμάτων τους. Η γυναικεία σεμνότητα αποτυπώνεται ως η τάση των γυναικών επαγγελματιών να υποβιβάζουν τα επιτεύγματα ή την δουλειά τους.  Να τα αποδίδουν σε εξωγενείς παράγοντες και να αναδεικνύουν την δουλειά ή την συνεισφορά των υπολοίπων έναντι της δικής τους.  Είναι ένα φαινόμενο που συναντάται σε όλους τους χώρους, είτε πρόκειται για γυναίκες επαγγελματίες, ακαδημαϊκούς, επιστήμονες ή επιχειρηματίες. Μάλιστα υπάρχουν αρκετές έρευνες στην κοινωνική ψυχολογία ήδη από τη δεκαετία του ’80 που έχουν εντοπίσει και αναδείξει αυτή τη διαφορά στη συμπεριφορά. 

Ευρέως υπάρχει η αντίληψη ότι οι γυναίκες που μιλούν με σιγουριά για τις ικανότητες τους ή παρουσιάζουν τη δουλειά τους είναι υπέρ το δέον ανταγωνιστικές και φιλόδοξες, πιθανά υπερφίαλες, και η λίστα με τα κοσμητικά επίθετα συνεχίζεται… Γενικότερα, είναι μία συμπεριφορά ελάχιστα αποδεκτή ακόμα και μεταξύ ημών. Φαίνεται πως αυτό πηγάζει από το κοινωνικό πλαίσιο, στο οποίο άνδρες και γυναίκες έχουμε γαλουχηθεί και των στερεοτύπων που έχουν ριζώσει για τα καλά με το πέρασμα του χρόνου.

Γυναικεία σεμνότητα και γιατί να την αφήσεις πίσω σήμερα κιόλας

Μάλλον η συζήτηση δεν θα οδηγούσε κάπου εάν οι γυναίκες τίθονταν σε κάποιου είδους στόχαστρο για την αδυναμία τους να προωθούν τους εαυτούς τους. Ούτε με το να ενθαρρυνθούν να συμπεριφέρονται με τρόπους που δεν συνάδουν με το κοινωνικό πλαίσιο στο οποίο εντάσσονται. Ίσως βοηθήσει πιο ουσιαστικά το να ενδυναμωθούν και να αποκτήσουν πρόσβαση σε θέσεις ηγεσίας, ώστε τελικά να μπορέσουν να αλλάξουν συνολικά την αντίληψη περί ηγεσίας. Ας δούμε κάποια σημεία κλειδιά στα οποία το φαινόμενο επιδρά:

Περιορίζει την επιτυχία σου

Υπάρχει ένα παράδοξο εδώ. Δεν μιλάμε για την δουλειά μας για να μην φανούμε ανταγωνιστικές και έχουμε αρνητικά αποτελέσματα. Όταν όμως δεν το κάνουμε και προτιμούμε να αφήσουμε την δουλειά μας να μιλήσει για εμάς, μένουμε στην αφάνεια και η εξέλιξη μας αφήνεται στην τύχη της. Πιθανά να μην έρθει και ποτέ. Όχι απαραίτητα από κακή πρόθεση των υπολοίπων γύρω μας. Κράτησε κάτι που ίσως σε βοηθήσει:  “It’s not bragging, if it’s based on facts”. Με άλλα λόγια, το να μιλάς για την δουλειά σου κάθε άλλο παρά καυχησιολογία ή έπαρση είναι όταν στηρίζεται σε στοιχεία και γεγονότα. 

Θέτεις υπό αμφισβήτηση τα στερεότυπα

Το πως ένας άνδρας και μία γυναίκα επαγγελματίας αναμένεται να μιλούν και να παρουσιάζουν τη δουλειά που κάνουν, στηρίζεται σε μία στερεοτυπική αντίληψη. Η δυναμική της συζήτησης στους χώρους που κινούμαστε και δραστηριοποιούμαστε, θα αλλάξει ποιοτικά όταν όλοι νιώθουν άνετα να μιλούν για τον εαυτό τους και το έργο που προσφέρουν. 

Η γυναικεία μετριοφροσύνη βλάπτει σοβαρά τα οικονομικά σου

Υπάρχει η εξής παραδοχή στην αγορά: η δουλειά που δεν αναγνωρίζεται, δεν αμοίβεται. Πράγματι το να μην αναδεικνύεις το έργο σου, ζημιώνει τα οικονομικά σου. Συνεπώς, το να περιμένεις από κάποιον να ανακαλύψει την αξία ή την συνεισφορά σου, χωρίς εσύ να βγαίνεις εκεί έξω και να μιλάς γι’ αυτά, θα σου κοστίσει τόσο σε χρόνο όσο και σε απολαβές.

Ορίζεις εσύ την επιτυχία σου

Αναπτύσσοντας τους μύες της υγιούς αυτοπροβολής, γίνεσαι η καλύτερη μάναντζερ του εαυτού σου. Με αυτό τον τρόπο, μπορείς να διαπραγματευτείς και να διεκδικήσεις την εξέλιξη στην καριέρα σου. Το σημαντικότερο; Είσαι υπεύθυνη για κάθε βήμα της διαδρομής σου και κάθε κομμάτι της επιτυχίας σου.

Αφήνεις έξω το σύνδρομο του απατεώνα 

Το σύνδρομο του απατεώνα (imposter syndrome) παρότι αφορά όλους, παρατηρείται συχνά μεταξύ των γυναικών με υψηλές επιδόσεις. Το φαινόμενο αναφέρεται σε φιλόδοξα άτομα, τα οποία παρά τα εξωτερικά στοιχεία της ικανότητας τους, παραμένουν πεπεισμένα ότι δεν αξίζουν την επιτυχία. Η γυναικεία σεμνότητα σχετίζεται με το σύνδρομο αυτό άμεσα και βλέπουμε πως, ξεπερνώντας το ένα, μένει ελάχιστος χώρος και για το άλλο.

The way out…

Εάν έχεις διαβάσει ως εδώ, τώρα πιθανά να θέλεις να ακούσεις και κάποιες προτάσεις για το πως μπορείς να βγεις από αυτή την κατάσταση. Όπως σου είπα και στην αρχή του άρθρου, βίωσα και εγώ αντίστοιχες περιόδους. Όταν καταπιάνομαι με κάτι νέο, εν προκειμένω το blog που βρίσκεσαι αυτή τη στιγμή, μου βγαίνει πιο εύκολα το να μην μιλήσω για τη δουλειά μου απ’ ότι να το κάνω.  Τα όσα προτείνω είναι μικρά βήματα που έκαναν τη μεγάλη διαφορά. Εύχομαι, έαν το φαινόμενο της γυναικείας σεμνότητας ή μετριοφροσύνης σε αφορά, να βρεις κάτι από το παρακάτω χρήσιμα. 

Feminine Modesty  και πως να την ξεπεράσεις

Αρχικά, προτείνω ανεπιφύλακτα να ξεκινήσεις να μιλάς για τη δουλειά σου παρόλο που μπορεί να σου είναι δύσκολο. Για να το πω καλύτερα, “ξεκίνα όσο δύσκολο κι αν σου φαίνεται”. Θυμάμαι και εγώ τη φάση που δίσταζα να βγω μπροστά και να μιλήσω για την δουλειά μου. Όμως είδα ότι οι άνθρωποι ήταν πολύ δεκτικοί, όταν κάτι το μοιράζεσαι με αυτοπεποίθηση και σεβασμό. Μπορεί στην αρχή να κομπιάζεις, ή να κοκκινίζεις, ή να νιώθεις άβολα. Αναμενόμενο. Σκέψου πόσο καιρό λειτουργούσες διαφορετικά και ξεκίνα με κάποια μικρά βηματάκια. 

Επίσης, άρχισε να δέχεσαι τα κομπλιμέντα ως τέτοια. Συνηθίζουμε, και εδώ από συστολή, να υποβιβάζουμε το κομπλιμέντο που μας γίνεται. Συχνά λέμε “ε, δεν ήταν και κάτι δύσκολο”, ή “δεν έκανα και κάτι σπουδαίο”. Είναι ευγενικό και επαγγελματικό ταυτόχρονα να ευχαριστήσεις για το κομπλιμέντο και να εκφράσεις την χαρά σου για αυτό. 

Κάτι άλλο που μπορεί να φανεί ιδιαίτερα βοηθητικό για να ξεπεράσεις το feminine modesty effect είναι να το δουλέψεις με την/τον μέντορά σου. Η συμβουλευτική καθοδήγηση μπορεί και σε αυτό το επίπεδο να σε βοηθήσει να ξεπεράσεις την όποια δυσκολία πιθανά έχεις.

Πριν κλείσουμε, θα αναφέρω και κάτι ακόμα που έχω εντοπίσει στις συναντήσεις και τα meetings που παρευρίσκομαι. Μπορείς να πάρεις το λόγο χωρίς αρχικά να χρειάζεται να ζητήσεις συγνώμη για αυτό. “Με συγχωρείτε, θα ήθελα να πω κάτι…”, είναι μία φράση που χρησιμοποιείται τις περισσότερες φορές από τις γυναίκες που κάθονται στο τραπέζι. Αντ’ αυτού, μπορείς απλώς να ζητήσεις το λόγο και να πεις την άποψη σου. (*Παρατήρησε πως παίρνουν το λόγο οι άνδρες συνάδελφοι σου και θα πάρεις ακόμα περισσότερες ιδέες).

Είναι ένας μυς που θέλει εξάσκηση

Τέλος, όπως και με καθετί νέο, θέλει και αυτό το χρόνο του. Δεν χρειάζεται να βιάζεσαι. Ένα βήμα τη φορά. Το να μιλάς για τις ιδέες και τις γνώσεις σου, να προωθείς τις δεξιότητες και τις επιτυχίες σου είναι και αυτό μία δεξιότητα. Δες την καλύτερα σαν ένα μυ που χρειάζεται εξάσκηση για να δυναμώσει ώστε να μπορεί να σε στηρίζει καλύτερα σε ό,τι άλλο κάνεις.

Αν το άρθρο σου φάνηκε ενδιαφέρον ή χρήσιμο, προώθησέ το σε κάποια ή κάποιον που θα ήθελε να μάθει περισσότερα για το θέμα.

** Καλοδεχούμενη στα σχόλια η δική σου άποψη ή εμπειρία.

Εις το επανιδείν σε κάποιο επόμενο post. Μέχρι τότε, καλή συνέχεια σε ό,τι καταπληκτικό ετοιμάζεις.